top of page
Çocuğum Okula Hazır mı?
Okul Olgunluğu Meselesi

Primary School Readiness

Bildiğimiz gibi, ülkemizde yakın tarihte uygulamaya sokulan “4+4+4 Eğitim Sistemi” ile birlikte, çocukların okula başlama yaşı 66 ay olarak belirlenmişti. Uygulamanın üzerine sonrasında yapılan değişiklikle, aileler 5-5.5 yaş (60-66 ay) arasında olan çocuklarını  kendi talepleri doğrultusunda 1. sınıfa kaydettirebilmeye başladılar. Uygulamanın doğal sonucu olarak, bugün bir çok velinin kafası, 60 – 66 ay arasındaki çocuklarının okula hazır olup olmadıkları konusunda karışık durumda. Zira, kronolojik yaş düzeyi uygun olsa bile, ruhsal ve zihinsel olarak ilkokula başlamaya hazır olmayan bir çocuğun 1. Sınıfta yaşayacağı çeşitli sıkıntılar vardır. 

Wifred (1993), “Okul Olgunluğu” kavramının ilk kez 1920’lerde ortaya atıldığını belirtmektedir. Okul olgunluğu; çocuğun bedensel, zihinsel, duygusal ve sosyal anlamda ilköğretimin gerekliliklerini karşılamaya hazır olması demektir. Genellikle, okulöncesi eğitimini tamamlamış çoğu çocuk altı yaş civarında bu olgunluğa erişecek düzeye gelir. Ancak, bireysel farklılıklar nedeniyle, okul olgunluğuna ulaşma yaşı değişebilir. Çocuğun okula hazır olması, çocuğun okul eğitimini başaracak gelişimsel düzeye gelmesini ifade etmekte olup okul başarısı açısından oldukça önemlidir (Özdemir Kılıç, 2004).

Bir çocuğun okul olgunluğu, doğumundan okula başlayıncaya kadar aldığı tecrübeler ve becerilerle doğru orantılıdır. Bu tecrübelerin 5 boyutu vardır.

 

1. Fiziksel sağlık, iyi yaşam kalitesi ve motor becerileri,

2. Sosyal ve duygusal gelişim,

3. Öğrenme yaklaşımları,

4. Gelişmekte olan dil ve okur-yazarlık düzeyi

5. Bilişsel gelişim ve genel bilgi.

Normal gelişim gösteren 5-5.5 yaş (60-66 ay) çocuğunun vücut koordinasyonu gelişmiştir, çatal ve bıçağı kullanabilir, bazı harfleri kopyalayabilir (V, T, H, O, L, A, C, U, Y), parmaklarını kullanarak sayı sayabilir, 10-12 basit rengi tanır; detaylı resimler çizer (pencereleri, kapısı çatısı, bacası olan bir ev gibi), baş, vücut, kollar, bacaklar, ağız ve gözlerden oluşan insan çizimi yapabili, kare ve üçgen çizebilir;  adını, yaşını, adresini ve çoğunlukla doğum tarihini bilir, ismini tanıyabilir ve yazmaya çalışabilir, geçmiş, şimdiki ve gelecek zaman ile ilgili konuşurken kelimeleri (dün, bugün, yarın) doğru kullanı, dilbilgisi kurallarına uygun konuşur; hikâyeler dinlemeyi ve ayrıntıları ile başkalarına anlatmayı sever, kendi kendilerine giyinip soyunabilir ama ayakkabılarını bağlamakta zorlanabilir. Oysa 1. sınıfın akademik ve sosyal yükünü rahatlıkla taşıyabilmek için bu özelliklerden biraz daha fazlası gereklidir. Kalemi tamamıyla doğru tutması; kendi adını ve soyadını yazması; rakamları birbiri ile aynı boyutta yapması; ağırlık, uzunluk, hacim, zaman kavramlarını algılayabilmesi; ayrıntılı ve iki boyutlu insan çizimleri yapabilmesi; güvenli ve akıcı bir şekilde konuşması; günlük işleri tek başlarına yapabilmesi; diğer çocuklarla işbirliği içinde oynayabilmesi ve evcilik oynarken arkadaşlarına ve kendisine farklı roller verip bu rollerin gerektirdiği gibi davranabilmesi beklenir.

 

 

Yukarıda listelenen becerilerin gelişiminin takibi yüksek ebeveyn farkındalığı ve ilgisi gerektirir. 1. sınıf düzeyinden beklenen beceriler ile normal gelişim gösteren 60-66 ay çocuğunun biriktirdiği beceriler arasındaki fark, evde sağlanabilecek ekstra ilgi ile kapanabilir. Veya, sene başında alınan uzman görüşü sonrasında tüm sene anaokulu tarafından verilecek ekstra alaka ile de fark kapatılabilir. Bazen ise hiç bir fazladan çalışmaya gerek kalmadan yaş ortalamasının üzerinde gelişen bir 5.5 yaş (66 ay) çocuklarda üst düzey özellikler kendiliğinden gelişebilir. Tüm bu çözüm yollarını bilinçli şekilde karşılayabilmek ve erkenden harekete geçmek adına, sağlıklı psikolojik danışmanlık çerçevesinde, özellikle okulöncesi son sınıfa gelmiş çocuklar okul olgunluğu değerlendirmesine tabi tutulmalıdır.

 

Unutmamalıyız ki, Okul olgunluğuna erişmemiş bir çocuk okul ortamının kendisinden beklentilerini yerine getiremediğinde okula karşı olumsuz duygu ve tutumlar geliştirecek, çeşitli sıkıntılar yaşayacaktır. 

08.2014

Uzm. Psk. Ruti Asa

 

 

 

bottom of page