top of page

Yaygın Gelişimsel Bozukluk (PDD) veya Otizm Tanısı Konmuş Çocuklarda Sosyal Beceri Eğitiminin Önemi 

The importance of social skills support sessions for children who have been diagnosed with pervasive developmental delay or autism

Okulöncesi dönemin de hayatına girmesiyle beraber çocuk, bebeklik dönemini geride bırakır. Bu yeni dönemde, bebeklikte hayatının merkezinde olan anneden ayrılamama durumu, yerini, sosyal çevreyi, özellikle de akranlarıyla iletişimi keşfetmeye bırakır. Toplumsal olarak genlerimize yerleşmiş olan belirli sosyal kural ve davranış şekli beklentilerinden dolayı, çocuğun sosyal iletişimini başlatması ve sürdürebilmesi için belirli sosyal becerilere sahip olup uygulaması gerekmektedir. Her yaş grubundan beklenen belirli bir sosyal beceri seviyesi vardır. Bu nedenle, beceriler zamanla karmaşıklaşır. Örneğin 3 yaşında bir çocuktan karmaşık muhakeme becerisinin gelişmiş olması beklenemez. Araştırmalar kanıtlamışlardır ki, bu sosyal beceriler, tipik olarak Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocuklarda yaşıtlarına göre gecikmeli veya ağır gelişir.

Sosyal beceri eksikliği bilişsel gelişimi ve dil gelişiminden bağımsız olarak gelişmekte veya gerilemekte, ve biyolojik gelişim ile paralel ilerlememektedir. Çocuk ergenliğe yaklaştıkça, güçlü ve zayıf yanlarını fark etmeye başlar. Bu keşifle birlikte, eğer varsa, sosyal becerilerindeki eksiklik çocuğu kaygılandırır. Sağlıklı bir sosyal iletişim ile mümkün olan arkadaş edinme, her çocukta var olan “bir gruba ait olma güdüsü”nü besler ve çocuğun hayat kalitesini doğrudan arttırır. Sosyal çevresinde kabul gören çocuğun akademik başarısı da olumlu yönde artar. Sonucunda çocuğun kendine değer verme ve özsaygı güdüleri otomatik olarak gelişip, kişilik gelişimine katkıda bulunurlar.

Klinik raporlar, sosyal iletişim eksikliği geliştiren ergen ve yetişkinlerin aksiyete ve duygu-durum bozuklukları/depresyon riski altında olduklarını raporlamışlardır. Ayrıca bilimsel araştırmaların sonuçları, çocuk eğer gerekli sosyal beceri güdüsünü kendi içinde geliştirmiş fakat uygun uygulama bilgisi ve deneyiminden yoksun ise, sosyal çevresinin ilgisini çekebilmek için uygun olmayan davranışlar geliştirebileceğini raporlamışlardır. Bu durum akademik başarıyı doğrudan olumsuz etkilemekte ve ruhsal bozuklukları tetikleyebilmektedir.

Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocukların yalnız olmayı ve sosyal iletişim geliştirmemeyi tercih ettikleri bilinse de, bu çocukların çoğu, aslında, sosyal olarak izole olmuş olan hayatlarının farkında olup, bu nedenden dolayı mutsuz ve düşük motivasyonludurlar. Bu noktada gerekli sosyal beceri bilgisi, eğitim yoluyla çocuğa aktarılabilir, ve gerekli grup/arkadaş ortamları sağlanarak, kendisinin pratik gelişimine destek olunabilir. Klinik psikiyatri alanında son yıllarda popülerleşen sosyal beceri grup eğitimleri, Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocuklara gerekli sosyal beceri eğitimi verildiğinde, yaşıtlarıyla aralarındaki sosyal uçurumun en aza indirilebildiğinin mümkün olduğunu kanıtlamışlardır.

Tüm bu nedenlerden dolayı, Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocukların medikal veya psikolojik tedavi süreçleri sırasında sosyal beceri gelişimine yoğunlaşmak mantıklı ve ümit vericidir. Bu tür çocuklara, klinik ortamda verilen sosyal beceri grup eğitimi, ev ve aile desteğinin de eklenmesiyle kısa vadede pozitif geri dönüş sağlamaktadır. 

 

Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocuklarla yürütülen sosyal beceri grup eğitiminin hedefleri aşağıdaki problemlere odaklanarak planlanabilir:

 

  • Benlik bilinci, özsaygı, özgüvenin desteklenmesi.

  • Duyguları tanıma, farkındalık sağlama, ifade edebilme, ve paylaşıma açık olabilme.

  • Empati becerisinin gelişimi – karşındakinin ne hissettiğini anlayabilme, tahmin edebilme. Şefkat duygusunu geliştirme.

  • Beden dili, jest-mimikleri kavrayabilme, sosyal ipuçlarını anlayabilme.

  • Sosyal sorun çözebilme becerilerini geliştirme.

  • Yönerge alabilme & sürdürebilme.

  • Sosyal iletişim becerilerini geliştirme.

  • Sosyal kuralların farkındalığını sağlayabilme.

  • Arkadaş/oyun gruplarına katılabilme.

  • Grup & oyun kurallarını uygulayabilme.

  • Akran ilişkilerini düzenleyebilme.

 

 

 

Referanslar

 

Norton, C.C. (1997). Reaching Childen Through Play Therapy: An                             Experiential           Approach. 1st ed.

White, S. W. PhD (2011). Social Skills Training for Children with Asperger’s                 Syndrome and High-Functioning Autism. The Guildford Press, NY.

Laushey, K. M. & Heflin, L. J. (2000). Enhancing Social Skills of Kindergarten               Children with Autism Through the Training of Multiple Peers as Tutors. Journal of Autism and Developmental Disorders, 30(3), 183-193

         Autism Speaks, http://www.autismspeaks.org/sites/default/files/documents/family-services/social_skills_groups.pdf.

 

Uzm. Psk. Ruti Asa

04.2014

bottom of page